Historia

Miejscowość Drążdżewo notowano już w 1386 r. (Draszewo, później również Drasdzew, Drzanzewo, Drzązewo). Nazwa według językoznawców pochodzi od słowa drzążdż. W języku prasłowiańskim drezgą czyli drążdżem określano chrust. Jego duże ilości osadzały się na obrzeżach koryta rzeki Orzyc, której szeroka na ok. 700 m dolina ciągnęła się aż do Jednorożca. Osadnictwo na tym terenie jest bardzo stare, w okolicy znaleziono np. bowiem kamienny topór z okresu młodszej epoki kamienia.

Od XVIII w. Drążdżewo było wsią prywatną, należąca do Krasińskich. Miało dużo większy zasięg niż obecnie, ponieważ na przestrzeni lat z tego obszaru wydzieliły się wsie: Drążdżewo-Kujawy, Drążdżewo Małe, Drążdżewo Nowe. W końcu XIX w. w źródłach, np. aktach metrykalnych, pojawia się miejscowość Stegna Drążdżewskie. Znajdował się tam folwark należący do dóbr Drążdżewo, stąd zakładać można, że było to miejsce dziś zwane Kantorem na terenie wsi Drążdżewo Nowe. Folwark położony był na południowy-zachód od dzisiejszej wsi Drążdżewo Nowe. Czasem folwark występował w źródłach pod nazwą Drążdżewo-Stegna. W skład zabudowań wchodził dworek. Zachowała się aleja lipowa, prowadząca do dworku. Znajdował się tu też młyn, czworaki i karczma z bala dębowego. W miejscu dzisiejszego przystanku autobusowego stała studnia, zasypana po II wojnie światowej. Duże dochody czerpano z eksploatacji pobliskich torfowisk, występujących w dolinie rzeki Orzyc. Pobliski las, przylegający do Kantoru, zwano Kantorniakiem.

Mieszkańcy tego terenu związani byli z powstałą w 1889 r. filią parafii Chorzele w Jednorożcu, gdzie od 1862 r. stał drewniany kościół. Do świątyni mieli ok. 4 km. Np. w 1901 r. akta metrykalne spisywane w Jednorożcu notują wiernych z Kantoru. Przed I wojną światową teren ten należał do gm. Krasnosielc w pow. makowskim i guberni łomżyńskiej. W czasie I wojny światowej Niemcy zbudowali szosę na trasie Chorzele-Krasnosielc, która przebiegała obok Kantoru.

Sprawa przynależności tego obszaru, dziś części wsi Drążdżewo Nowe, do jednorożeckiej filii, a potem parafii, jest o tyle skomplikowana, że do 1920 r. pod wspólną nazwą Drążdżewo występowały obecne wsie: Drążdżewo, Drążdżewo-Kujawy, Drążdżewo Małe, Drążdżewo Nowe i wspomniany Kantor. Wedle spisu powszechnego ludności z 1921 r. w folwarku Drążdżewo znajdowało się 27 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 2 inne. Mieszkało tu 217 osób: 108 mężczyzn i 109 kobiet. Wśród nich było 202 osób wyznania rzymskokatolickiego, które podały narodowość polską, oraz 15 mojżeszowego narodowości żydowskiej. Niestety dane te są mylące, poniewaz spisu dokonano razem z wsią Drążdżewo-Kujawy.

W 1928 r. do parafii Jednorożec, powstałej w 1916 r., dołączono Stegna Drążdżewskie. Po I wojnie światowej Zygmunt Biernacki, dzierżawca wsi Drążdżewo (zginął w Katyniu w 1940 r,), sprzedawał ziemię osadnikom, przybyłym z Kurpi Zielonych i Białych. Ci, którzy osiedlili się bliżej Jednorożca (tzw. Nabywce) podlegali pod parafię pw. św. Floriana w Jednorożcu. Z kolei ci, którzy zasiedlali starszą część wsi (tzw. Posilenie), przynależeli do parafii pw. św. Izydora Drążdżewo, powołanej w 1911 r. Pod nazwą Stegna Drążdżewskie należy rozumieć też tzw. Szczygły – części wsi Drążdżewo Nowe wzdłuż drogi Jednorożec-Drążdżewo, ale prawdopodobnie też Kantor. W okresie międzywojennym Kantor jako część Drążdżewa Nowego należał do gromady Drążdżewo Nowe w gm. Krasnosielc, pow. makowski, woj. warszawskie.

Na mocy uchwały Wojewódzkiej Rady Narodowej z 1953 r. gromada Drążdżewo Nowe z gm. Krasnosielc w pow. makowskim została przeniesiona do gromady Jednorożec w pow. przasnyskim, woj. warszawskie. Od 1973 r. Kantor przynależał administracyjnie do gm. Jednorożec, pow. przasnyski, woj. warszawskie. Od 1975 r. w wyniku reformy administracyjnej omawiany teren należał do gm. Jednorożec w woj. ostrołęckim. od 1999 r. to część gm. Jednorożec w pow. przasnyskim, woj. mazowieckie.

Po II wojnie światowej na terenie Kantoru stworzono Państwowe Gospodarstwo Rolne, które w 1973 r. miało pow. 103,5 ha. Należało do Przedsiębiorstwa PGR Chojnowo, którego siedziba znajdowała się w Chojnowie w dzisiejszej gm. Czernice Borowe, pow. przasnyski. W latach 2001–2002 władze gm. Jednorożec przejęły od Skarbu Państwa grunty po byłym PGR oraz sprzedały budynki mieszkalne dotychczasowym dzierżawcom. W 2001 r. nieruchomość zabudowaną z gruntem po byłym PGR Drążdżewo Nowe nabył obywatel z USA (min dystrybucja gazu, serwis opon). W 2018 r. nieruchomość została zakupiona przez rodzeństwo stryjeczne Małgorzata i Mariusz Walendziak. Powstał tu M&W Dom Bankietowy Kantor (3 sale bankietowe, konferencyjne z miejscami noclegowymi). Tym samym historyczna nazwa KANTOR została zachowana budząc nadal wiele zapytań nie tylko lokalnych ale i zamiejscowych Klientów. Nadal urzeka swoim położeniem i drzewostanem z aleją lip na pierwszym planie.

Opracowała Maria Weronika Kmoch (http://www.kurpiankawwielkimswiecie.pl)

Bibliografia: 

I. Źródła
A. Archiwalia
Archiwum Urzędu Gminy w Jednorożcu:
Kadencja Rady Gminy 1998–2002. Najważniejsze wydarzenia: https://bit.ly/2T1291a (26 II 2020);
Zugaj L., Historia gminy Jednorożec (do roku 1939), Lublin 2007 [mps], s. 3;

B. Źródła wydane:
1973 Grudzień 14. Program Rozwoju Gospodarczego Gminy Jednorożec do 1980 r., [w:] Źródła do dziejów Ziemi Jednorożeckiej, t. 2, red. W. Łukaszewski, T. Wojciechowska, Z. Lorenc, Jednorożec 2012,  s. 55;
Wilga S., Smutna Dola Wiosky Jednorożec, oprac. M.W. Kmoch, „Krasnosielcki Zeszyt Historyczny”, 27 (2016), s. 30.

II. Opracowania:
Lorenc Z. Drążdżewo Nowe, „Głos Gminy Jednorożec”, 7 (2012), 3 (27), s. 21;
Tenże, Drążdżewo Nowe, [w:] Zapiski Ziemi Jednorożeckiej, red. M. Dworniczak, Jednorożec 2011, s. 23–24;
Waleszczak R., Jednorożec w powiecie przasnyskim na przełomie XIX i XX wieku, „Rocznik Mazowiecki”, 16 (2004), s. 46;
Zugaj L., Historia administracji w gminie Jednorożec, Jednorożec 2015, s. 72, 105.

Inne opracowania na temat pobliskiego terenu:
1. Regulacja rzeki Orzyc w okresie międzywojennym: https://bit.ly/2w3XIJY
2. Kapliczki, figury i krzyże przydrożne na terenie wsi Drążdżewo Nowe: https://bit.ly/2uwg8ma